
Gabatarwa
Wannan kalma ta ‘adabi’, ararriyar kalma ce daga Larabci (Ɗangambo, 1984; Yahaya, Zariya, Gusau da ‘Yar’aduwa, 1992; Junaidu, da ‘Yar’aduwa, 2002). Ɗangambo (1984), ya ce: “Ma’anarta ta Larabci ita ce “halin ɗa’a, fasaha, ƙwarewa”. To, amma a Hausa, har ma a Larabcin, wannan kalma, tana nufin abubuwan da suka shafi al’adu da rayuwa da fasaha na al’umma; wani lokaci da kuma nazarinsu. A taƙaice, muna iya cewa, adabi, shi ne mudubi ko hoton rayuwa na al’umma. Wannan, ya ƙunshi yadda al’adunsu, ɗabi’unsu, harshensu, halayyar rayuwasu, abincinsu, tufarsu, makwancinsu, hulɗoɗinsu, tunaninsu, da ra’ayoyinsu da sauran abubuwan da suka shafi dabarun zaman duniya don ci gaba da rayuwa; kai har ma da abubuwan da suka shafi mutuwa”.
Adabi shi ne madubin rayuwar al’umma. Misali, idan kana son sanin cikakkiyar al’ummar Hausawa, to ka karanta adabinta. Shi zai bayyana maka komai game da rayuwar Bahaushe kamawa tun daga haihuwa har zuwa mutuwa.
Dukuru, mazubi ne da ake ajiye kayayyaki a cikinsa.
Rabe-Raben Adabin Hausa
Farfesa Ɗangambo (1984), ya ce ya kasu zuwa:
Junaidu da ‘Yar’aduwa (2002), sun ambace shi da:
Adabin Gargajiya.
Rubutaccen Adabi.
Yahaya, Zariya, Gusau, da ‘Yar’aduwa (1992), suka ce:
Adabin Baka.
Rubutaccen Adabi.
Manazarta:
Ɗangambo A. (1984). Rabe-Raben Adabin Hausa da Muhimmancisa ga Rayuwar Hausawa. Maɗaba’ar Kamfanin ‘Triumph’ Gidan Sa’adu Zungur, Kano.
Junaidu I. da “yar’Aduwa T.M. (2002). Harshe da Adabin Hausa a Kammale Don Manyan Makarantun Sakandare. Spectrum Books Limited, Ring Road, Ibadan - Nigeria.
Yahaya I.Y., Zariya M.S., Gusau S.M., da ‘Yar’aduwa T.M. (1992). Darrusan Hausa Don Manyan Makarantun Sakandire 1. University Press PLC, Ibadan-Nigeria.
Zarruƙ R.M., Kafin Hausa A. A. da Alhassan B.S.Y. (1987). Sabuwar Hanyar Nazarin Hausa Don Ƙananan Makarantun Sakandire, Littafi na Biyu. University Press PLC, Ibadan-Nigeria.
Leave a Comment
Your email will be kept private. Required fields are marked *
Search
Categories
-
(5)
-
(2)
-
(2)
Recent Article
david beckham
Read More
ASALIN HARSHE
Read More
Adabin Hausa
Read More
Sharhin Littafin Gwagwarmayata Da Cutar Sikila
Read More
Sharhin Littafin Zube Na ‘Sidi Ya Shiga Makaranta’ Na Umaru Ladan Da Michael Crowder (1)
Read More
Wuta a masaƙa: Sabon littafi kan nazarin adabin Hausa
Read More
Abubakar Imam
Read More
Ado Ahmad Gidan Dabino
Read More
Balaraba Ramat Yakubu
Read More
0 Comments